مطالعه ژئوشیمیایی میدان نفتی یادآوران

میدان نفتی یادآوران با حجم نفت درجای بالغ بر 13 میلیارد بشکه و گسترش جغرافیایی 45 کیلومتر از شمال به جنوب و 15کیلومتر از شرق به غرب از جمله میادین نفتی در حال توسعه ایران می باشد. این مطالعه به مقایسه نفت-های مخازن فهلیان، سروک و گدوان و همچنین شناسایی سنگ های منشأ احتمالی و میزان بلوغ آنها در میدان نفتی یادآوران می پردازد. بدین منظور تعداد 41 خرده حفاری حاصل از سازند های پابده، گورپی، کژدمی و گدوان و 4 نمونه نفت مربوط به مخازن فهلیان، سروک و گدوان مورد آنالیز قرار گرفته اند. بر اساس مقادیر toc در برابر s1+s2 به دست آمده از روش پیرولیز راک- ایول، سازندهای پابده و گدوان در محدوده ی بسیارضعیف تا خوب، سازندگورپی درمحدوده ی متوسط تا خوب و کژدمی خوب تا عالی قرار گرفته اند. مقادیر شاخص هیدروژن (hi) و شاخص اکسیژن (oi) نشان می دهند که سازند های پابده، گدوان و گورپی غالباً کروژن نوع iiiو سازند کژدمی حاوی نوع ii و iii می-باشند. کروماتوگرام های دو نمایی (bimodal) نمونه های مخازن فهلیان و سروک در میدان نفتی یادآوران نشان می دهد که نفت های موجود دارای چند منشأ هستند. برای تمام نفت های مورد مطالعه با افزایش عمق مخزن و با حرکت به سمت شمال میزان بلوغ افزایش می یابد. پایین بودن فراوانی نسبی مورتان ها، نسبت های هوپان/ استران، ts/tm و درصد پایین استران و تری سیکلیک تر پان در مقایسه با پنتاسیکلیک تر پان نشان دهنده منشأ باکتریایی برای مواد آلی سازنده سنگ های منشأ کژدمی و پابده و سنگ های منشاء نفت مخازن فهلیان، سروک و گدوان در میدان نفتی یادآوران می باشد. نمودار نسبت استران/دیاستران در مقابلc29/c30 hopane و نمودار تغییرات نسبت استران c27 (dia/dia+reg)) در برابر مقادیر pr/pr+ph نشان می دهند که سازند کژدمی و پابده به ترتیب دارای لیتولوژی شیلی و کربناته می باشند و همچنین هر دو در شرایط محیطی احیایی ته نشست یافته اند. نمودار های تغییرات پریستان به آلکان همجوارش در برابر عمق، تغییرات پریستان و فیتان به آلکان نرمال همجوارشان، نسبت های c29/c30 hopane و c35/c34 homohopane و نبود 25 nor hopane نشان دهنده ی عدم تخریب زیستی در نفت های مخازن فهلیان، سروک و گدوان می باشد. حضور ترپان های سه حلقه ای (tricyclic terpanes)، مقادیر etr، نسبت های oleanane/(oleanane+hopane))، استران های c28/c29، وجود تریس نورنئوهوپان یا ts، نسبت 1,2,7- trimethylnaphthalene به 1,3,7- trimethylnaphtalenes، نمودار سه تایی در استران ها و تغییرات مقادیر ایزوتوپ کربن (?13c) در برابر نسبت pr/ph نشان دهنده ی سنگ های منشأ به سن ژوراسیک تا کرتاسه زیرین برای نفت های مخازن فهلیان، سروک و گدوان می باشد. استفاده از نسبت های به دست آمده بر مبنای واکنش های ایزومریزاسیون و اپیمریزاسیون استران های c29 و هوپان c32 برای تعیین بلوغ نشان می دهد که بیتومن های سازند کژدمی و پابده از لحاظ بلوغ حرارتی در بخش نابالغ و نفت مخازن فهلیان، سروک و گدوان در اوایل بیشینه زایش نفت قرار گرفته اند.